آشنایی با علائم هشدار دهنده در آزمایشگاه
علائم هشدار دهنده آزمایشگاه متعدد هستند و همگی برای ایجاد ایمنی در آزمایشگاه می باشند. فردی که در آزمایشگاه کار می کند برای شرایط معمولی کار در این محیط و یا شرایط بحرانی، با علائم هشدار دهنده آزمایشگاه آشنا باشد و زمانی که با شکل این علامت ها آشنا نباشد، موقع کار با خطراتی که او را تهدید می کند نا آشنا خواهد بود.
مقدمه
آزمایشگاه محیطی است که در آن فعالیتهای علمی و تحقیقاتی انجام میشود. در عین حال، این مکان میتواند خطرات بالقوهای داشته باشد، بهویژه برای دانشآموزانی که تجربه کمی در کار با مواد شیمیایی، وسایل آزمایشگاهی و دستگاههای مختلف دارند. شناخت علائم هشداردهنده در آزمایشگاه به دانشآموزان کمک میکند تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنند و محیطی ایمن برای یادگیری فراهم شود
انواع علائم هشدار دهنده در آزمایشگاه
1. علائم ایمنی شیمیایی
این علائم روی ظروف مواد شیمیایی و در محیط آزمایشگاه نصب میشوند و نشاندهنده خطرات خاصی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند:
1. سمی (Toxic)
نشاندهنده مواد سمی است که در صورت تماس، بلعیدن یا استنشاق میتوانند باعث مسمومیت شدید یا مرگ شوند.
مثال: کلروفرم، سیانید پتاسیم
2.خورنده (Corrosive)
مواد خورنده میتوانند به پوست، چشمها و دستگاه تنفسی آسیب جدی وارد کنند.
مثال: اسید سولفوریک، سود سوزآور
3.اشتعال پذیر (Flammable)
این مواد به راحتی آتش میگیرند و باید دور از منابع حرارتی نگهداری شوند.
مثال: اتانول، اتر
4.انفجاری (Explosive)
برخی مواد در شرایط خاص (حرارت، ضربه یا ترکیب با مواد دیگر) منفجر میشوند.
مثال: نیتروگلیسیرین، پراکسیدها
5.اکسیدکننده (Oxidizing)
این مواد با آزاد کردن اکسیژن، آتشسوزی را تشدید میکنند.
مثال: پرمنگنات پتاسیم، آب اکسیژنه
2. علائم ایمنی فیزیکی
این علائم مربوط به خطرات فیزیکی در آزمایشگاه هستند:
1.برق گرفتگی (High Voltage)
هشدار درباره دستگاههای با ولتاژ بالا که ممکن است باعث شوک الکتریکی شوند.
2.اشعه های خطرناک (Radiation)
نشاندهنده وجود مواد رادیواکتیو یا دستگاههای ساطعکننده اشعه (مانند اشعه ایکس) است.
3.خطر زیستی (Biological danger)
تجهیزات یا ظروف آزمایشگاهی که با آنها سر و کار دارید احتمالاً با مواد خطرناک زیستی در تماس بوده اند و بنابراین در معرض خطر آلودگی قرار دارند. اگر آزمایشگاهی با عوامل عفونی کار می کند، این علامت باید منطقه را مطابق با آن مشخص کند.
3. علائم ایمنی عمومی
این علائم برای حفظ ایمنی کلی در آزمایشگاه استفاده میشوند:
1.استفاده از عینک ایمنی (Safety Goggles)
نشان میدهد که در این ناحیه حتماً باید از عینک محافظ استفاده شود.
2.دستکش ایمنی (Wear Gloves)
در صورت کار با مواد شیمیایی یا بیولوژیکی خطرناک، استفاده از دستکش ضروری است.
3.تهویه مناسب (Use Fume Hood)
هنگام کار با مواد سمی یا گازهای خطرناک، باید از هود آزمایشگاهی استفاده شود.
4.خاموش کننده آتش (Fire Extinguisher)
محل قرارگیری کپسول آتشنشانی را نشان میدهد.
نکات ایمنی برای دانش آموزان در آزمایشگاه
قبل از شروع آزمایش، برچسب مواد شیمیایی و علائم هشداردهنده را به دقت مطالعه کنید.
از لباس محافظ (مانند روپوش، عینک و دستکش) استفاده کنید.
در صورت ریختن مواد شیمیایی، بلافاصله به معلم یا مسئول آزمایشگاه اطلاع دهید.
هرگز مواد شیمیایی را بو نکنید، مزه نکنید یا با پوست تماس ندهید.
در پایان کار، وسایل و مواد را به محل مناسب بازگردانید و دستهای خود را بشویید.
جمع بندی
شناخت علائم هشداردهنده در آزمایشگاه اولین قدم برای ایمنی دانشآموزان است. با رعایت نکات ایمنی و توجه به این علائم، میتوان از بروز حوادث جلوگیری کرد و محیطی امن برای یادگیری و تحقیق فراهم نمود
به یاد داشته باشید: ایمنی در آزمایشگاه اولویت اول است